Báo cáo gửi tới cuộc họp Chính phủ về tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết trong 2 năm qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã triển khai quyết liệt các hành động để cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng.
Với các nhà băng, tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, trong đó có Ngân hàng Sài Gòn (SCB), NHNN đã báo cáo Thủ tướng về chủ trương xử lý. Theo đó, hướng xử lý được đưa ra trên cơ sở đánh giá tổng thể thực trạng và đề xuất chủ trương cơ cấu lại của SCB và Ban kiểm soát đặc biệt ngân hàng này.
Hiện NHNN đang nghiên cứu đề nghị tham gia cơ cấu lại SCB của một số nhà đầu tư để trình Chính phủ phương án cơ cấu lại SCB theo quy định.
SCB là ngân hàng được đưa vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10/2022, sau khi nhiều chi nhánh, phòng giao dịch của nhà băng ghi nhận tình trạng người dân tới rút tiền đồng loạt.
Ngoài SCB, hiện còn một ngân hàng được kiểm soát đặc biệt là DongABank và 3 ngân hàng được mua lại bắt buộc gồm CBBank, OceanBank, GPBank. Với 4 ngân hàng này, NHNN đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc. Hiện cơ quan chức năng đang xem xét, chuẩn bị phê duyệt phương án cơ cấu lại các ngân hàng này theo trình tự, thủ tục quy định.
Thực tế, việc cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém đang chậm so với kế hoạch. Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước về kết quả kiểm toán tại NHNN năm 2023 cho thấy phương án xử lý tổ chức tín dụng yếu kém còn chậm, kéo dài qua nhiều năm (từ năm 2015 đến nay).
Theo Kiểm toán Nhà nước, việc kéo dài tiến độ xử lý dẫn đến nguồn lực dự kiến hỗ trợ thông qua các hình thức cho vay đặc biệt tăng do hoạt động kinh doanh của các ngân hàng này lỗ liên tục. Dự kiến, tổng quy mô khoản vay đặc biệt của 4 đơn vị (CBBank, OceanBank, GPBank và DongABank) là 168.000 tỷ đồng.
Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cũng nêu rõ đến thời điểm kiểm toán (tháng 8/2023), việc xử lý 3 ngân hàng mua bắt buộc mới ở bước được Chính phủ phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc, đang ở giai đoạn xác định giá trị doanh nghiệp để chuyển giao bắt buộc. Một ngân hàng mới được Chính phủ phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc.
Giải thích điều này, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại đủ điều kiện nhận chuyển giao bắt buộc (năng lực tài chính, quản trị, kinh nghiệm cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém) rất khó khăn khi phụ thuộc lớn vào việc tự nguyện tham gia của các ngân hàng. Các nhà băng cũng cần thời gian để thuyết phục cổ đông, nhất là cổ đông lớn, cổ đông chiến lược nước ngoài đồng thuận tham gia nhận chuyển giao bắt buộc.
Hồi giữa tháng 12/2023, trong cuộc gặp của Thủ tướng Phạm Minh với lãnh đạo Ngân hàng Mizuho - một trong ba ngân hàng lớn nhất Nhật Bản - người đứng đầu Chính phủ cũng đã đưa đề nghị Ngân hàng Mizuho tham gia tái cấu trúc ngân hàng yếu kém của Việt Nam.
